Od 12 marca 2020 roku większość Sądów w Polsce jest zamknięta. Prowadzone są tylko postępowania wymienione w katalogu spraw pilnych, a niestety ten katalog jest dość wąski, gdyż brakuje w nim na przykład spraw o alimenty, spraw o kontakty z dzieckiem, spraw o zapłatę. Natomiast są to problemy, które dla większości Polaków mają charakter spraw istotnych życiowo. Mając na uwadze powyższe, od kilku tygodni mówi się o możliwości szerszego wykorzystania mediacji w rozwiązywaniu tego typu sporów.
Czym jest mediacja?
Definicji mediacji jest wiele. Mnie najbardziej podoba się ta zawarta Rekomendacji Rec (2002)10 Komitetu Ministrów dla państwa członkowskich w sprawie mediacji w sprawach cywilnych z 18 września 2002 roku:
Mediacja to proces rozwiązywania sporów, w trakcie którego strony negocjują, przy pomocy jednego lub kilku mediatorów, sporne kwestie w celu osiągnięcia ugody.
Jakie są podstawy do przeprowadzenia mediacji?
Mediacja odbywa się na podstawie:
- umowy o mediację zawartej z inicjatywy stron;
- postanowienia Sądu, które kieruje strony postępowania sądowego do mediacji.
W związku z powyższym, jeżeli przed ogłoszeniem stanu epidemii i przed zamknięciem Sądów, złożyliśmy np. wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem, to możemy w tej chwili złożyć wniosek o to, aby Sąd skierował sprawę do mediacji. Jeżeli uda nam się porozumieć w trakcie mediacji, to mediator sporządzi ugodę, która następnie zostanie przekazana wraz z protokołem z mediacji do Sądu, a postępowanie sądowe zostanie umorzone.
Jeżeli nie zdążyliśmy złożyć takiego wniosku, ale go planowaliśmy i obecna sytuacja nam to utrudniła, to możemy poprosić mediatora sądowego o poprowadzenie mediacji na podstawie zawartej umowy o mediację. W trakcie takiej mediacji również zawierana jest ugoda, która następnie może zostać na nasz wniosek zatwierdzona przez Sąd.
W przypadku, gdy nie uda nam się porozumieć, sprawa może trafić na drogę sądową, gdyż mediacja nie zamyka nam takiej możliwości.
Jakie sprawy mogą być kierowane do mediacji?
Każda sprawa, której charakter na to zezwala, może być uregulowana drogą ugody, w tym w szczególności:
- sprawy cywilne (np. o ochronę dóbr osobistych, o wydanie nieruchomości),
- sprawy rodzinne (np. alimenty, kontakty),
- sprawy rozwodowe,
- sprawy gospodarcze (wszystkie sprawy o zapłatę),
- sprawy pracownicze (np. o zapłatę wynagrodzenia).
Mediacje są możliwe również w sprawach karnych i w postępowaniu w sprawach nieletnich.
Jakie są cechy charakterystyczne mediacji?
Cech charakterystyczne mediacji to:
- dobrowolność,
- poufność,
- bezstronność i neutralność,
- brak formalizmu.
Przez dobrowolność mediacji rozumie się to, że nikt nie może zmuszać stron do udziału w mediacji. Nawet w postępowaniu sądowym obie strony muszą wyrazić zgodę na skierowanie sprawy do mediacji. Ponadto, mediator nie może niczego stronom narzucać. Może jedynie sugerować potencjalne rozwiązania, pozostawiając stronom wybór co do sposobu zakończenia sporu. Strony w każdej chwili mogą się wycofać z mediacji.
Poufność mediacji oznacza, że przebieg rozmów ugodowych pozostaje tajemnicą. Nikt nie może ujawniać informacji, które zostały podniesione w trakcie mediacji, a w przypadku naruszenia tego zakazu przez którąkolwiek ze stron, sąd nie może tych informacji brać pod uwagę. W przypadku nie zawarcia ugody, mediator informuje sąd wyłącznie o tym fakcie, nie podając, z jakiej przyczyny nie doszło do zawarcia ugody.
Mediator nie może być świadkiem na okoliczności, o których dowiedział się w trakcie mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.
Bezstronność i neutralność oznacza, że mediator nie może zajmować stanowiska sugerującego, iż przychyla się do argumentacji którejkolwiek ze stron. Nie dyskryminuje żadnej ze stron ze względu na wiek, płeć, wykształcenie, orientację seksualną itp. Mediator nie zmusza stron do zawarcia porozumienia, ale pomaga im takie porozumienie osiągnąć.
Przez brak formalizmu rozumie się to, że nie ma żadnych ustalonych zasad prowadzenia mediacji. Istotne jest to, że mediator może spotykać się z każdą ze stron osobno, jeżeli to ułatwi osiągnięcie porozumienia i pozwoli stronom na uniknięcie konfrontacji.
Obecnie, ze względu na obowiązujący stan epidemii i wprowadzone ograniczenia w przemieszczaniu się, możliwe jest przeprowadzenie spotkania on-line.
Kim jest mediator?
Mediator to osoba trzecia, do której zwrócono się o przeprowadzenie mediacji w sposób bezstronny i kompetentny.
Jak znaleźć mediatora sądowego?
Listy stałych mediatorów prowadzi Prezes Sądu Okręgowego. Na stronie każdego Sądu Okręgowego znajduje się taka lista.
Jakie dokumenty są przygotowywane w trakcie mediacji?
W trakcie mediacji sporządza się:
- umowę o mediację, jeżeli jest to mediacja pozasądowa;
- ugodę, jeżeli strony się porozumiały;
- protokół z mediacji;
- wniosek o zatwierdzenie ugody.
Pamiętajmy, że ugodę przed jej podpisaniem warto skonsultować z adwokatem. Jeżeli sprawa została skierowana do mediacji w trackie postępowania sądowego, to w spotkaniach mediacyjnych może brać udział nasz pełnomocnik procesowy.
Czym jest ugoda?
Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Stosownie do art. 183 ze zn. 15 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym.
Ugoda zatwierdzona przez Sąd jest tak samo wykonalna jak wyrok, a więc w przypadku nie spełnienia zobowiązania przez którąkolwiek ze stron, świadczenie może wyegzekwować komornik, jeżeli ugoda podlega egzekucji.
Jak wyglądają koszty mediacji?
Koszty mediacji ponoszą strony. Przed rozpoczęciem mediacji powinniśmy ustalić z mediatorem wszystkie związane z tym wydatki.
Pamiętać jednak należy, że w przypadku zawarcia ugody strony mogą odzyskać część uiszczonej opłaty sądowej, jeżeli mediacja odbywa się w trakcie postępowania sądowego.
ADWOKAT KAMILLA KASPRZAK
🦜 w Stowarzyszeniu Adwokackim „Defensor Iuris” #DI od stycznia 2020 r.,
🔸 absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego (Wydział Prawa i Administracji, prawo oraz studia podyplomowe, podatki i prawo podatkowe), ukończyła również Europejskie Studia Specjalne na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, od 2011 r. prowadzi kancelarię adwokacką, początkowo – po ukończeniu aplikacji adwokackiej w ramach Pomorskiej Izby Adwokackiej (Pomorska Izba Adwokacka) – z siedzibą w Gdańsku (Gdańsk), a od 2012 r. w Lęborku (Lębork). Obecnie jest członkiem Koszalińskiej Izby Adwokackiej (Okręgowa Rada Adwokacka w Koszalinie), a także stałym mediatorem wpisanym na listę Prezesa Sądu Okręgowego w Słupsku (Sąd Okręgowy w Słupsku) i Prezesa Sądu Okręgowego w Gdańsku (Sąd Okręgowy w Gdańsku),
🔸 w swojej praktyce zawodowej zajmuje się w szczególności sprawami administracyjnymi oraz cywilnymi, w tym sprawami związanymi z szeroko pojętym obrotem gospodarczym, często również występuje w roli obrońcy w sprawach karnoskarbowych, jest również aktywna w zakresie przeciwdziałania wszelkim formom przemocy, w tym przemocy wobec kobiet,
🔸 jako mediator stale poszerza swoje kwalifikacje, uczestnicząc w wyspecjalizowanych szkoleniach (np. z zakresu mediacji gospodarczych dla mediatorów zorganizowanych przez Pomorskie Centrum Arbitrażu i Mediacji przy Regionalnej Izbie Gospodarczej Pomorza, ukończyła również Roczne Studium Mediacji prowadzonych metodą Porozumienia bez Przemocy opracowaną przez Marshalla Rosenberga) i dyskusji w tej tematyce („Mediacje – dobre rozwiązanie dla biznesu i sądownictwa” na Uniwersytecie Gdańskim),
🔸 więcej: www.adwokatkasprzak.pl,
🦜 zobacz jej przykładową aktywność w #DI: adwokat Kamilla Kasprzak