AUTORKA: ADWOKAT KATARZYNA KIELSZNIA – BUDZIŃSKA
„Piecza naprzemienna” – to pojęcie obrosło w szereg mitów. Jedni twierdzą, że sąd powinien ją rozważyć zawsze, inni, że tylko za zgodą obojga rodziców, a jeszcze inni twierdzą, że przy ustaleniu pieczy naprzemiennej sąd nie zasądza alimentów. To jak to jest naprawdę? W niniejszym artykule zajmiemy się pięcioma najbardziej powszechnymi mitami dotyczącymi pieczy naprzemiennej.
Na początek trochę teorii
Co to w ogóle jest ta piecza naprzemienna? W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym nie występuje definicja „pieczy naprzemiennej”. W art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: K.R.O.) występuje zapis, iż w przypadku braku porozumienia rodziców o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowywania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Art. 58 § 1a K.R.O. dotyczy rozstrzygnięć Sądu w sprawach rozwodowych. Z kolei tożsamy zapis znajduje się w art. 107 § 2 K.R.O. dotyczący władzy rodzicielskiej rodziców dziecka, którzy żyją w rozłączeniu.
Preferowanym obecnie rozstrzygnięciem co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej jest jej pozostawienie obojgu rodzicom. W takiej sytuacji konieczne jest, kiedy rodzice dziecka nie mieszkają razem, bądź ustalenie miejsca pobytu dziecka u jednego z rodziców i ustalenie kontaktów z drugim rodzicem, bądź piecza naprzemienna.
Piecza naprzemienna polega na ustaleniu, że dziecko będzie na przemian, zgodnie z ustalonym harmonogramem, przebywało w równych odstępach czasu u każdego z rodziców, np. tydzień na tydzień lub dwa tygodnie na dwa tygodnie.
FAKTY I MITY
POGLĄD nr 1
Brak porozumienia między rodzicami co do sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej stanowi przeszkodę do orzeczenia pieczy naprzemiennej.
FAŁSZ. Po zmianie przepisów w 2015 r. Sąd, pomimo braku zgody obojga rodziców może orzec o pieczy naprzemiennej. W każdej pojedynczej sprawie Sąd powinien zbadać czy konflikt rodziców pozwala czy też nie pozwala na ich współpracę w kwestii związanej z wychowaniem dziecka. Silny konflikt rodziców, który prowadzi do braku współpracy w kwestiach wychowawczych może w konsekwencji prowadzić do uznania, iż ewentualne orzeczenie pieczy naprzemiennej będzie sprzeczne z dobrem dziecka. Jednakże czasem Sądy orzekają pieczę naprzemienną, skłaniając rodziców do współpracy. W razie trudności we wspólnym wykonywaniu władzy rodzicielskiej Sąd może wydać odpowiednie zarządzenie, o którym mowa w art. 109 K.R.O. Na przykład może zobowiązać rodziców do pracy z asystentem rodziny, czy może skierować rodziców do specjalistów zajmujących się terapią rodzinną.
POGLĄD nr 2
Przy pieczy naprzemiennej należy ustalić miejsce pobytu dziecka.
FAŁSZ. W przypadku ustalenia pieczy naprzemiennej dziecko ma dwa miejsca pobytu i dwa miejsca życiowe. Sąd nie wskazuje odrębnie w treści orzeczenia dwóch miejsc pobytu. Konieczność ustalenia miejsca pobytu dziecka powstaje w sytuacji, kiedy Sąd nie orzeka o pieczy naprzemiennej, a więc wtedy kiedy pozostawia wykonywanie władzy rodzicielskiej zarówno matce, jak i ojcu. W takim przypadku konieczne jest ustalenie miejsca pobytu u rodzica, z którym dziecko zamieszkuje na stałe.
POGLĄD nr 3
Rodzice dziecka muszą mieszkać w jednej miejscowości.
PRAWDA. Ponownie należy odwołać się do pojęcia „dobra dziecka”. Jeżeli rodzice mieszkają w różnych miejscowościach, oddalonych od siebie w taki sposób, że dziecko nie miałoby możliwości uczęszczania do jednej szkoły/jednego przedszkola, jak i nie mogłoby mieć tego samego środowiska koleżeńskiego, to uznać należy, że orzeczenie w przedmiocie pieczy naprzemiennej w takiej sytuacji byłoby sprzeczne z dobrem dziecka. Dziecko w pieczy naprzemiennej powinno mieć poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, chociażby poprzez możliwość posiadania tych samych kolegów/koleżanek, tej samej szkoły, czy tego samego lekarza rodzinnego, niezależnie od tego u kogo z rodziców przebywa. Dlatego Sąd, nawet gdyby był zgody wniosek rodziców o pieczę naprzemienną, którzy mieszkają oddaleni od siebie o 100/200/300 i więcej kilometrów, nie powinien orzekać o pieczy naprzemiennej.
Z kolei, jeżeli rodzice dziecka mieszkają w różnych miejscowościach, ale oddalonych od siebie np. o kilka kilometrów, to sam fakt mieszkania w innych miejscowościach nie powinien stanowić z góry przeszkody do orzeczenia pieczy naprzemiennej.
POGLĄD nr 4
Opiniodawczy Zespół Sądowych Specjalistów musi wydać opinię czy piecza naprzemienna jest zgodna z dobrem dziecka.
FAŁSZ. Nie ma takiego obowiązku. Jeżeli Sąd uzna, że rodzice dziecka nie mają problemu w komunikacji w zakresie wykonywania wspólnie władzy rodzicielskiej, zaś orzeczenie o pieczy naprzemiennej nie będzie godziło w dobro dziecka, to Sąd bez uzyskania opinii OZSS może w wyroku orzec o pieczy naprzemiennej.
POGLĄD nr 5
Przy pieczy naprzemiennej Sąd nie orzeka o alimentach na dziecko.
To zależy. Co do zasady Sąd nie nakłada obowiązku alimentacyjnego, kiedy dziecko przebywa u rodziców w równych okresach, przy zarobkach rodziców na podobnym poziomie. Jednakże, jeżeli Sąd uzna, że dysproporcja w zarobkach rodziców jest duża, to może orzec o obowiązku jednego z rodziców do płacenia alimentów na rzecz dziecka. Przed zasądzeniem alimentów Sąd powinien dokonać analizy w zakresie potrzeb dziecka, faktycznego czasu spędzania dziecka u każdego z rodziców, jak również winien ustalić możliwości zarobkowe i majątkowe każdego z rodziców. Należy wskazać również, że koszty utrzymania dziecka to nie tylko bieżące koszty związane z wyżywieniem dziecka czy zakupem środków higienicznych, ale także koszty niezwiązane z tym, u którego z rodziców dziecko w danej chwili przebywa (np. wizyty lekarskie, zajęcia dodatkowe, wycieczki szkolne, itp.).
Jak wskazano powyżej ustawodawca preferuje obecnie pozostawienie obojgu rodzicom pełnej władzy rodzicielskiej. Na pierwszym miejscu stawia się bowiem prawo małoletniego dziecka do wychowywania przez oboje rodziców. Zauważalne jest, iż Sądy coraz częściej orzekają o pozostawieniu obojgu rodzicom pełnej władzy rodzicielskiej. Jednakże bardzo rzadko spotykamy się w praktyce z orzeczeniami o pieczy naprzemiennej. Najczęściej przy pozostawieniu władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom Sądy ustalają miejsce pobytu dziecka przy jednym z rodziców, określając jednocześnie kontakty drugiego rodzica z dzieckiem.
POZNAJ AUTORKĘ:
ADWOKAT KATARZYNA KIELSZNIA – BUDZIŃSKA
