Zestawienie orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Sądów Powszechnych w przedmiocie zastosowania art. 626 par. 2 kodeksu postępowania karnego

Jednocześnie zachęcamy Państwa do włączenia się w akcję i nadsyłanie na adres: stowarzyszenie@defensoriuris.pl zanonimizowanych orzeczeń, sygnatur, które zarówno uwzględniają, jak tez nie uwzględniają wniosków złożonych w trybie art. 626 par. 2 kodeksu postępowania karnego

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO

ORZECZENIA UWZGLĘDNIAJĄCE WNIOSEK (doliczające VAT)

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2024 roku, sygn.. akt. V KK 161/24, LEX nr 3728162 (SSN Jerzy Grubba) – podwyższenie wynagrodzenia o podatek VAT
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2024 roku, sygn. akt. I KK 462/22, LEX nr 3726889 (SSN Marek Pietruszyński) – doliczenie VAT-u (rewizja poglądu dotychczas prezentowanego)

Teza: W kontekście tego stwierdzenia, Sąd Najwyższy pragnie wskazać na rewizję swojego poglądu wyrażonego m.in. w postanowieniu z 14 maja 2024 r., IV KO 28/23, zgodnie z którym zasądzając na rzecz obrońcy z urzędu tytułem uzupełnienia kosztów obrony określoną kwotę wynagrodzenia, nie powiększono jej o należny podatek VAT, uznając, że przepisy rozporządzenia z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r. poz. 1964) – wedle których należało uzupełnić to wynagrodzenie, nie przewidywało podwyższenia stawki o kwotę podatku VAT, wskazując jednocześnie, że podwyższenie tej stawki skutkowałoby zróżnicowaniem stawek wynagrodzenia, tym razem na niekorzyść adwokatów działających z wyboru. Dokonując takiej zmiany poglądu Sąd Najwyższy miał na uwadze, że w stanie normatywnym wytyczonym wskazanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego nie można pominąć unormowania wskazanego w § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2023 r. poz. 2631). Uznał również, że fakt zrównania stawek opłat za czynności przewidziane w rozdziałach 2 – 4 nie ma żadnego relewantnego znaczenia dla istnienia w stanie prawnym § 4 ust. 3 wskazanego rozporządzenia, a skoro tak, to przyznana opłata w tej samej stawce co dla adwokata z wyboru powinna zostać powiększona o podatek VAT. W kontekście tych wywodów należało również podnieść, że kwestia podatku VAT w przypadku opłat za czynności adwokata działającego z wyboru powinna być uwzględniona w umowie dotyczącej świadczenia usługi pomocy prawnej. W końcu należało wskazać, że wsparciem dla argumentacji Sądu Najwyższego był również fakt, że takie rozwiązanie zostało przyjęte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 r. poz. 763), które obowiązuje od dnia 5 czerwca 2024 r. Przepisy tego rozporządzenia, z uwagi na treść przepisu przejściowego (§ 24), nie mogły być jednak wprost zastosowane w tej sprawie.

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V KZ 50/23, LEX nr 3724693 (SSN Paweł Kołodziejski) – doliczenie VAT-u
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V KK 394/23, LEX nr 3725460 (SSN Andrzej Stępka) – podwyższenie wynagrodzenia o podatek VAT
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V KK 508/23, LEX nr 3721216 (SSN Jarosław Matras) – doliczenie VAT-u

Fakt „zrównania” stawek opłat za czynności przewidziane w rozdziałach 2-4 nie ma bowiem żadnego relewantnego znaczenia dla istnienia w stanie prawnym § 4 ust. 3 wskazanego rozporządzenia, a skoro tak, to przyznana opłata w tej samej stawce co dla adwokata z wyboru musi zostać powiększona o VAT. Takie rozwiązanie zostało zresztą przyjęte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763), które zacznie obowiązywać od dnia 5 czerwca 2024 r.

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt. IV KO 38/24, LEX nr 3718649 (SSN Marek Motuk) – doliczenie VAT
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2024 roku, sygn. akt. I KK 422/23, LEX nr 3715758 (SSN Paweł Wiliński) – doliczenie VAT
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2024 roku, sygn. akt. IV KO 147/19, LEX nr 3713117 (SSN Wiesław Kozielewicz) – doliczenie VAT-
• Postanowienie Sądu Najwyższego, sygn. akt.  V KK 110/23, LEX nr 3711577 (SSN Antoni Bojańczyk) – doliczenie VAT w efekcie zażalenia – dotyczyło podwyższenia wynagrodzenia o podatek VAT

ORZECZENIA UWZGLĘDNIAJĄCE WNIOSEK (niedoliczające VAT-u)

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2024 roku, sygn. akt. I KK 233/22, LEX nr 3727952 (SSN Włodzimierz Wróbel) – brak doliczenia VAT-u
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2024 roku, sygn. akt. IV KK 553/23,
  LEX nr 3718629 (SSN Tomasz Artymiuk) – brak doliczenia VAT-u

Stosowanie w tym układzie regulacji niekonstytucyjnego rozporządzenia, poprzez podwyższanie opłaty o podatek od towarów i usług skutkowałoby wydawaniem orzeczeń na niekorzyść adwokatów ustanowionych przez stronę z wyboru. Skoro więc, dokonując prokonstytucyjnej wykładni przepisów i uwzględniając w związku z tym przy stawkach minimalnych dla obrońców z urzędu stawki minimalne należne obrońcom z wyboru, to należy to czynić za wszystkimi w tym zakresie konsekwencjami, aby nie naruszać zasady równości, tym razem na niekorzyść obrońców z wyboru (zob. podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 lutego 2024 r., V KK 393/23).

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2024 roku, V KK 4/21 (SSN Tomasz Artymiuk), LEX nr 3703435 – brak doliczenia VAT-u
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2024 roku, sygn. akt. II KK 146/23, LEX nr 3724700 (SSN Igor Zgoliński) – brak doliczenia VAT-u

 Analizując zaistniałe w niniejszej sprawie okoliczności rozstrzygnięcie uzupełniające o kosztach reprezentacji z urzędu skazanej w postępowaniu kasacyjnym określić należało przez analogię do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie. Przy czym postanowieniem z dnia 25 maja 2023 r. zasądzona została na rzecz adw. M. O. z tytułu sporządzenia i wniesienia kasacji z urzędu kwota 738 zł, obejmująca podatek VAT, wobec czego uzupełnieniem powyższego wynagrodzenia do wysokości określonej w § 11 ust. 2 pkt 4 i ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (1200 zł) winna być kwota 462 zł zawierająca podatek od towarów i usług. Wspomnieć na zakończenie trzeba, że w kwestii wynagrodzenia obowiązuje już wprawdzie nowy akt prawny – rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2024.poz. 763), niemniej jednak nie znajduje on zastosowania do spraw zakończonych (§ 4, 24).

• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II KK 527/23, LEX nr 3707198 (SSN Marek Pietruszyński – brak doliczenia VAT-u (wcześniejszy pogląd, później skorygowany). Podobnie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2024 roku, sygn. akt. IV KO 28/23, LEX nr 3718626

Podnieść również należało, że podwyższenie określonej stawki wynagrodzenia adwokata o stawkę podatku VAT skutkowałoby z kolei zróżnicowaniem stawek wynagrodzenia, tym razem na niekorzyść adwokatów działających z wyboru, którzy także mogą być płatnikami VAT (tak trafnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24 stycznia 2024 r., II KK 400/23).

ORZECZENIA NIEUWZGLĘDNIAJĄCE WNIOSKU 

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. I KK 69/24, LEX nr 3710067 (SSN Paweł Wiliński) – ODMOWA WYNAGRODZENIA

Zawarta w sentencji postanowienia kwota, przy uwzględnieniu realnego nakładu pracy adwokata w tym postępowaniu kasacyjnym, została zatem prawidłowa zasądzona. Wskazane w piśmie obrońcy argumenty, w tym orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego zapadłe notabene przed postanowieniem w tej sprawie, nie zaktualizowały potrzeby wydania postanowienia uzupełniającego.

• Postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II KK 626/23, LEX nr 3715418 (SSN Piotr Mirek) 

ORZECZENIA SĄDÓW POWSZECHNYCH

POSTANOWIENIA UWZGLĘDNIAJĄCE WNIOSEK:

• Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział V Karny Odwoławczy z dnia 29 marca 2024 roku,
  akt. V Ka 1210/21 (+ VAT)
• Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział V Karny Odwoławczy z dnia 19 kwietnia 2024 roku, sygn.. akt. V Ka 1619/20 (+ VAT)
• Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział V Karny Odwoławczy z dnia 6 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V Ka 2403/19 (+VAT)
• Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział V Karny Odwoławczy z dnia 19 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V Ka 130/20 (+VAT)
• Sąd Okręgowy w Lublinie Wydział IV Karny z dnia 4 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  IV K 257/17 (+VAT)
• Sąd Okręgowy w Lublinie Wydział IV Karny z dnia 4 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  IV K 85/20 (bez VAT)
• Sąd Okręgowy w Lublinie Wydział XI Karny Odwoławczy z dnia 5 czerwca 2024 roku, sygn. akt. XI Ka 228/21 (bez VAT)
• Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze Wydział VI Karny Odwoławczy z dnia 12 czerwca 2024 roku, sygn. akt. VI Ka 560/21
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 3 lipca 2024 roku, sygn. akt.
  II Kz 194/24 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi Wydział III Karny z dnia 10 czerwca 2024 roku, sygn. akt III K 876/22 (bez VAT)
• Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie Wydział V Karny z dnia 20 maja 2024 roku, sygn. akt. V K 2368/22 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa Wydział III Karny z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt. III K 316/20 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi Wydział III Karny z dnia 24 maja 2024 roku,
  akt. III Ko 1122/24 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie Wydział II Karny z dnia
  5 czerwca 2024 roku, sygn. akt. II K 620/20 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie Wydział IV Karny, z dnia
  29 maja 2024 roku, sygn. akt. IV K 856/22 (bez VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa Wydział III Karny z dnia 24 maja 2024 roku, sygn. akt. III K 1227/17 (+VAT)
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa Wydział III Karny z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt. III W 171/22 (+VAT)
• Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział II Karny z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt.
  II K 359/20 (+VAT)
• Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział II Karny z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt.
  II K 509/18 (+VAT)
• Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział II Karny z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt.
  II Kp 394/21 (+VAT)
• Sąd Rejonowy w Sopocie Wydział II Karny z dnia 23 maja 2024 roku, sygn. akt.
  II K 240/20 (+VAT)

POSTANOWIENIA NIEUWZGLĘDNIAJĄCE WNIOSKU:

• Sąd Apelacyjny w Szczecinie z dnia 1 marca 2024 roku, sygn. akt. II AKa 156/20,
  LEX nr 3395939;
• Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 7 marca 2024 roku, sygn. akt. II AKa 392/19,
  LEX nr 3514154
• Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział II Karny z dnia 4 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  II AKa 32/23
• Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział II Karny z dnia 4 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  II AKo 100/24
• Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział II Karny z dnia 26 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  II AKzw 546/24
• Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział III Karny z dnia 21 maja 2024 roku, sygn. akt.
  III Ko 342/24
• Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział IV Karny z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt.
  IV Kz 219/24
• Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu Wydział III Karny z dnia 27 marca 2024 roku, sygn. akt. III K 15/21 (pierwsza instancja wobec pkt. V)
• Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział V Penitencjarny z dnia 6 maja 2024 roku, sygn. akt.
  V Kow 1887/24
• Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział V Penitencjarny z dnia 6 maja 2024 roku, sygn. akt.
  V Kow 1888/24
• Sąd Okręgowy w Warszawie XI Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 7 czerwca 2024 roku,
  XI Kow 1096/21
• Sąd Okręgowy w Warszawie XI Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 22 maja 2024 roku, XI Kow 1966/19
• Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział VI Karny-Odwoławczy z dnia 27 maja 2024 roku, sygn. akt. VI Kz 880/21
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 10 kwietnia 2024 roku, sygn. akt.
  II Ka 709/19
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 10 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II Kz 218/18
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 10 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II Kz 262/19
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 21 marca 2024 roku, sygn. akt. II K 1293/19
• Sąd Okręgowy w Zamościu Wydział II Karny z dnia 21 marca 2024 roku, sygn. akt. II K 1304/17
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie Wydział V Karny z dnia 20 maja 2024 roku, sygn. akt. V K 752/17
• Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział VIII Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt. VI Ka 185/19
• Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział X Karny Odwoławczy z dnia 27 maja 2024 roku, sygn. akt. X Ka 147/20
• Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział VIII Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt. VI Ka 1561/19
• Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział VIII Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 16 maja 2024 roku, sygn. akt. VIII Kow 3509/17
• Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział X Karny Odwoławczy z dnia 28 maja 2024 roku, sygn. akt. X Ko 190/17
• Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział X Karny Odwoławczy z dnia 11 czerwca 2024 roku, sygn. akt. X Ko 289/20
• Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie Wydział XI Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt. XI Kow 1330/18
• Sąd Okręgowy w Lublinie Wydział IV Karny z dnia 13 czerwca 2024 roku, sygn. akt.
  IV K 319/21
• Sąd Okręgowy w Radomiu Wydział V Karny Odwoławczy z dnia 12 czerwca 2024 roku, sygn. akt. V Ka 1142/17
• Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział II Karny z dnia 17 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II Ka 328/21
• Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział II Karny z dnia 17 kwietnia 2024 roku, sygn. akt. II Ka 476/20
• Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział II Karny z dnia 21 czerwca 2024 roku, sygn. akt. II Zaż 11/24 (zażalenie na II Ka 328/21)
• Sąd Rejonowy Poznań Stare Miasto w Poznaniu Wydział VIII Karny z dnia 3 czerwca 2024 roku, sygn. akt. VIII Wp 140/19
• Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli z dnia 21 maja 2024 roku, sygn. akt. VII Ko 1879/24
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli Wydział IV Karny z dnia 10 czerwca 2024 roku, sygn. akt. IV K 431/17
• Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie Wydział III Karny z dnia 21 maja 2024 roku, III K 1094/18
• Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli Wydział III Karny z dnia 20 maja 2024 roku, sygn. akt. III W 641/18
• Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie Wydział III Karny z dnia 17 maja 2024 roku, sygn. akt. III Ko 1121/24
• Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie Wydział VIII Karny z dnia 22 maja 2024 roku, sygn. akt. VIII K 9/21
• Sąd Rejonowy w Chrzanowie Wydział II Karny z dnia 20 czerwca 2024 roku, sygn. akt. II K 933/20