W polskich przepisach brak jest definicji legalnej mediatora. Z art. 183² § 1- 2 Kodeksu postępowania cywilnego wynika jedynie, że mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych. Mediatorem nie może być sędzia, ale nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
Natomiast w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych wskazano, że mediator oznacza osobę trzecią, do której zwrócono się o to, aby przeprowadziła mediację w sposób skuteczny, bezstronny i kompetentny, bez względu na jej nazwę lub zawód wykonywany w danym państwie członkowskim oraz sposób jej wyznaczenia lub formę, w której zwrócono się do niej o przeprowadzenie mediacji
Wśród mediatorów wyróżnimy:
- stałych mediatorów wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych;
- mediatorów wpisanych na listy prowadzone przez organizacje pozarządowe oraz uczelnie, którzy mogą być równocześnie stałymi mediatorami, ale nie muszą;
- mediatorów ad hoc, niebędącymi stałymi mediatorami ani mediatorami wpisanymi na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię, ale posiadających odpowiednie kompetencje do poprowadzenia mediacji.
Kto może zostać mediatorem stałym ?
W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jednolity z dnia 14 grudnia 2018 r., Dz.U. z 2019 r. poz. 52 z późn. zm.) określono, że stałym mediatorem może być osoba fizyczna, która:
- spełnia warunki określone w art. 1832 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, z późn. zm.);
- ma wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji;
- ukończyła 26 lat;
- zna język polski;
- nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- została wpisana na listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego.
Jak zostać mediatorem stałym?
Listy stałych mediatorów prowadzi prezes sądu okręgowego, który dokonuje wpisu na listę stałych mediatorów w drodze decyzji wydawanej na wniosek osoby ubiegającej się o wpis. Do wniosku o wpis na listę stałych mediatorów dołącza się oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie wyżej wskazanych warunków. Powyższe oświadczenie osoba ubiegająca się o wpis składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Natomiast Społeczna Rada do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości uchwaliła w dniu 29 października 2007 roku Standardy szkolenia mediatorów, z których wynika, że kwalifikacje mediatora uzyskuje się w wyniku odbycia szkolenia o charakterze teoretycznym i praktycznym w wymiarze co najmniej 40 godzin zegarowych, potwierdzonego zaświadczeniem ukończenia kursu.
Zgodnie z powyższymi standardami szkolenie mediacyjne obejmuje następujące tematy:
- Podstawowe zasady i składniki postępowania mediacyjnego
- Psychologiczne mechanizmy powstawania, eskalacji i rozwiązywania konfliktów
- Trening praktycznych umiejętności prowadzenia mediacji
- Wiedza o prawnych i organizacyjnych aspektach funkcjonowania procedur mediacyjnych
Istotna informacja jest taka, że nie ma żadnych wymogów co do wykształcenia mediatora, a więc mediator nie musi być prawnikiem, jak również nie musi być psychologiem. Często jednak to osoby o takim wykształceniu decydują się prowadzić mediacje.
Listy mediatorów mogą prowadzić również ośrodki mediacyjne (organizacje pozarządowe i uczelnie). Listy te są przekazywane prezesowi sądu okręgowego. Ośrodki mediacyjne samodzielnie określają wymogi jakie musi spełniać osoba, która chce zostać wpisana na listę ośrodka.
ADWOKAT KAMILLA KASPRZAK
🦜 w Stowarzyszeniu Adwokackim „Defensor Iuris” #DI od stycznia 2020 r.,
🔸 absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego (Wydział Prawa i Administracji, prawo oraz studia podyplomowe, podatki i prawo podatkowe), ukończyła również Europejskie Studia Specjalne na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, od 2011 r. prowadzi kancelarię adwokacką, początkowo – po ukończeniu aplikacji adwokackiej w ramach Pomorskiej Izby Adwokackiej (Pomorska Izba Adwokacka) – z siedzibą w Gdańsku (Gdańsk), a od 2012 r. w Lęborku (Lębork). Obecnie jest członkiem Koszalińskiej Izby Adwokackiej (Okręgowa Rada Adwokacka w Koszalinie), a także stałym mediatorem wpisanym na listę Prezesa Sądu Okręgowego w Słupsku (Sąd Okręgowy w Słupsku) i Prezesa Sądu Okręgowego w Gdańsku (Sąd Okręgowy w Gdańsku),
🔸 w swojej praktyce zawodowej zajmuje się w szczególności sprawami administracyjnymi oraz cywilnymi, w tym sprawami związanymi z szeroko pojętym obrotem gospodarczym, często również występuje w roli obrońcy w sprawach karnoskarbowych, jest również aktywna w zakresie przeciwdziałania wszelkim formom przemocy, w tym przemocy wobec kobiet,
🔸 jako mediator stale poszerza swoje kwalifikacje, uczestnicząc w wyspecjalizowanych szkoleniach (np. z zakresu mediacji gospodarczych dla mediatorów zorganizowanych przez Pomorskie Centrum Arbitrażu i Mediacji przy Regionalnej Izbie Gospodarczej Pomorza, ukończyła również Roczne Studium Mediacji prowadzonych metodą Porozumienia bez Przemocy opracowaną przez Marshalla Rosenberga) i dyskusji w tej tematyce („Mediacje – dobre rozwiązanie dla biznesu i sądownictwa” na Uniwersytecie Gdańskim),
🔸 więcej: www.adwokatkasprzak.pl,
🦜 zobacz jej przykładową aktywność w #DI: adwokat Kamilla Kasprzak